Namaz Allah’ın en sevdiği ibadettir. Nitekim Peygamberimiz’e (s.a.v.) sormuşlar:
“İmandan sonra Allah’a en sevgili gelen ibadet hangisidir?” Buyurmuşlar ki; “Vaktinde kılınan namazdır.”
Namaz farz ibadetler içerisinde en önde gelir. Kıyamet günü kullar hesaba çekilirken imandan sonra namaz sorulacaktır. Efendimizin (s.a.v.) buyurduğuna göre namazı iyi gelenin diğer hesapları kolaylaşacak, namazı eksik ve kusurlu olanın diğer hesapları da zorlaşacaktır. Allah indinde bu kadar önemli olan namazın bazı incelikleri ve edepleri vardır. Namazın saf, secde ve rüku edeplerinden bazıları şunlardır.
Namazda Saf Tutmak
Sevgili Peygamberimiz (s.a.v.) saf tutarken boşlukları doldurmayı ve safı düz tutmayı emir buyururlardı. Namaza başlamadan önce safları kontrol eder, mübarek elleriyle bir asker ordusunu düzenler gibi safları düzenler, eğri olmamasını isterlerdi. Aradaki boşlukların ön saftan başlayarak doldurulmasını emir buyururlardı. Riyazu’s Salihîn hadis kitabında geçtiğine göre Sahabelerden Ebu Mesud Ukbe bir Amr el Bedri (radiyallahu anh) diyor ki; “Resulullah sallallahu aleyhi ve sellem namazda omuzlarımızı bir hizaya getirir ve: Düz durun; eğri durmayın sonra kalpleriniz de eğrilir. Aklını başını almış olanlar bana yakın dursunlar sonra da sırasıyla ona yakın olanlar dursunlar derdi.” Müslim rivayet etmiştir.
Namazda Secde ve Rükû
Peygamber Efendimiz (s.a.v.); “Siz rüku ve secdelerinizi tamam yapınız. Nefsim yed-i kudretinde olan Allah’a yemin ederim ki ben sizi rükû ve secde ettiğiniz vakit arkamdan görüyorum.” buyurdu. Namazda rükû ve secdeyi tam yapmak önemli bir husustur. Özellikle rükûdan doğrulunca ve iki secde arasındaki itmi’nan diye tabir edilen duruş önemlidir. İtmi’nan dinlenmek ve rahatlık hali demektir. Rükûdan ve birinci secdeden sonra acele etmeyip bir miktar sakinlikten sonra secdeye gidilir. Bu şekilde yapmak rüku ve secdenin tamamı sayılmaktadır. Bu itmi’nan süresi yani rükudan sonraki ve birinci secdeden sonraki duruş en azından üç “Sübhane Rabbiyel azîm” diyecek kadar olmalıdır. Mehmed Zahid Kotku (rahmetullahi aleyh) Hadislerle Nasihatler adlı kitabının birinci cildinin 112. sayfasında bu konuya özel bir yer ayırmış, itmi’nan duruşunun vacip derecesinde bir sünnet olduğunu söylemiştir. “Her ne kadar sünnet deseler de vacip kuvvetinde bir sünnettir diyenler var.” demiştir. Gene aynı kitapta iki secde arasındaki bu itmi’nan duruşunda okunan duayı, secdede okunan duayı, rükûda okunan duayı ve rükudan doğrulunca okunan duayı zikretmiş.
Rükû duası şöyledir: “Allahümme leke rake’tü ve leke haşe’tü ve bike ēmentü ve leke eslemtü ve aleyke tevekkeltü ente rabbî haşea sem’î ve besarî ve lâhmî ve azmî vemestegallet bihî gademî lillēhi rabbil âlemîn.”
Rükudan doğrulunca okunacak dua: “Semiallahü limen hamideh Rabbenâ lekel hamdü mil’essemeveti ve mil’el êrdı ve mil e mē şi’te min şey in bâ’dü ehleśśenēi ve’l mecdi ehaggu mē gâlel bâ’dü ve küllünē leke abdün lâ mēnia limâ â’taytû ve lē mü’tıye limâ menâ’te ve lâ yenfeu želceddi minke’l ceddü.”
İki secde arasında okunan dua şöyledir: “Allahümmağfirlî vêrhamnî vecbürnî verzügnî ve âfinî vehdinî vâ’fû annî.”
Secdedeki dua ise şöyledir: “Allahümme leke secedtü ve bike ēmentü ve leke eslemtü secede vechiye lillezî halegahû fesavverahû ve şegga sem’ahû ve besarahû tebērakellahü âhsenül hâligîn.”
Mehmed Zahid Kotku bu duaların Türkçesini yazmamış. Bununla ilgili olarak da şunları söylemiş. “Ve bu duaları muhakkak ezberle. Türkçesini yazsa idin daha iyi olurdu diye itiraz etme. Hak sözü, Peygamber sözü olduğu gibi söylenir.Sen de onlara çalış, manalarını kendin öğren ve başkalarına da öğret!” demiş. Çünkü namaz içindeki dualar da Arapça haliyle okunur.
