Hadis No : 4152
Ravi: İbnu Ömer
Tanım: Resulullah (sav) buyurdular ki: “Kim, kendisi ile bir başkası arasında (ortak) olan bir köle(deki kendine mahsus hisse)yi azad ederse, köleye onun malından adilane bir kıymet biçilir, ne eksik nede fazla. Sonra, eğer zenginse, onun malından [ortaklara hisseleri verilerek] köle azad edilir. Değilse köleden azad ettiği kısım azad olmuştur.”
Kaynak: Buhari, Şirket 5, 14, Itk 4, 17; Müslim, Itk 1, (1501); Muvatta, Itk 1, (2, 772); Ebu Davud, Itk 6 (3940, 3941, 3942, 3943, 3944, 3945, 3946, 3947); Tirmizi, Ahkam 14 (1346, 1347); Nesai, Büyu 106, (7, 319)
Hadis No : 4153
Ravi: Ebu’d-Derda
Tanım: Resulullah (sav) buyurdular ki: “Köleyi ölme anında azad edenin misali, doyduğu zaman hediyede bulunan adam gibidir.”
Kaynak: Ebu Davud, Itk 16, (3968); Tirmizi, Vesaya 7, (2124)
Hadis No : 4154
Ravi: İmran İbnu Husayn
Tanım: Bir adam, öleceği sıra, kendine ait altı köleyi azad etti. Onlardan başka malı da yoklu. Resulullah (sav) onları çağırdı. Onları üç gruba ayırdı, sonra aralarında kur’a çekti, ikisini azad etti, dördünü köle olarak bıraktı. Adamı da şiddetle azarladı.
Kaynak: Müslim, Eyman 56, (1668); Muvatta, Itk 3, (2, 774); Tirmizi, Ahkam 27, (1364); Ebu Davud, Itk 10, (3958, 3959, 3960, 3961); Nesai, Cenaiz 65, (4, 64)
Hadis No : 4155
Ravi: İbnu Ömer
Tanım: Hangi cariye, efendisinden bir çocuk dünyaya getirirse, artık efendi bu cariyeyi satamaz, hibe edemez, miras da kılamaz. Hayatta oldukça ondan istifade eder, öldü mü artık cariye hür olur.
Kaynak: Muvatta, Itk 6, (2, 776)
Hadis No : 4156
Ravi: Semüre İbnu Cündeb
Tanım: Resulullah (sav) buyurdular ki: “Kim zü-rahm mahrem birisin malik olursa, o hürdür.”
Kaynak: Ebu Davud, Itk 7, (3949); Tirmizi, Ahkam 28, (1365); İbnu Mace, Itk 5, (2524)
Hadis No : 4157
Ravi: Amr İbnu Şu’ayb (an ebihi an ceddihi)
Tanım: Resulullah (sav)’a yardım taleb etmek üzere bir adam gelip: “Ey Allahın Resulü! (Efendim) falana ait şu cariye var ya (onun yüzünden efendim bana sıkıntı veriyor)” dedi. Aleyhissalatu vesselam “Vah! Neyin var?” deyince adam: “Bela hasıl oldu. Köle (ben demek istiyor) efendinin cariyesine bakmıştı, efendi kıskançlıkla erkeklik uzvunu burdu (hadım etti)” dedi. Aleyhissalatu vesselam: “Adamı bana getir!” emretti. Efendi çağırıldı ama getirilemedi. Bunun üzerine Aleyhissalatu vesselam: “Öyleyse git, sen hürsün!” ferman buyurdu. Adam: “Ey Allah’ın Resulü! (Efendimin kölesi olmamda direnmesi halinde) kim bana yardımcı olacak?” dedi. Aleyhissalatu vesselam: “Sana yardımcı olmak bütün müslümanlara terettüp eder” cevabını verdi.
Kaynak: Ebu Davud, Diyat 7, (4519); İbnu Mace, Diyat 29, (2680)
Hadis No : 4158
Ravi: Sefine
Tanım: Ben Ümmü Seleme (ra)’nin kölesi idim. Bir gün bana: “Seni azad ediyorum, ancak yaşadığın müddetçe Resulullah (sav)’a hizmet etmeni şart koşuyorum dedi. “Sen bu şartı koşmasan da başka bir şey yapacak değilim!” dedim. Beni azad etti ve bana bu şartı koştu.
Kaynak: Ebu Davud, Itk 3, (3932); İbnu Mace, Itk 6, (2626)
Hadis No : 4159
Ravi:
Tanım: İmam Malik’e ulaştığına göre, İbnu Ömer (ra)’e azad etme şartıyla satın alınan rakabe-i vacibe’den sorulmuştu. “Hayır, olmaz” cevabını verdi.
Kaynak: Muvatta, Itk 12, (2,778)
Hadis No : 4160
Ravi: Fudale İbnu Ubeyd el-Ensari
Tanım: Anlatıldığına göre Fudale’ye, “üzerinde bir köle azad etme borcu bulunan kimsenin veled-i zina’yı azad etmesi caiz olur mu?” diye sorulmuş, o da “Evet” demiştir.
Kaynak: Muvatta, Itk 11, (2,777)
Hadis No : 4161
Ravi: Abdurrahman İbnu Ebi Amra el-Ensari
Tanım: Anlattığına göre, annesi, bir köle azad etmek istemiş ve bunu sabaha tehir etmiş, köle de bu sırada ölmüştür. Abdurrahman Kasım İbnu Muhammed’e: “Ben anneme bedel bir köle azad etsem, anneme faydası olur mu (sevabı ulaşır mı)?” diye sorar. Kasım: “Sa’d İbnu Ubade (ra) Resulullah (sav)’a gelip: “Annem vefat etti, ben onun adına bir köle azad etsem ona faydası olur mu?” diye sormuştu. “Evet” cevabını aldı” dedi.
Kaynak: Muvatta, Itk 13, (2,779)
Hadis No : 4162
Ravi: Yahya İbnu Said
Tanım: Abdurrahman İbnu Ebi Bekr (ra), uyuduğu bir uykuda vefat etti. Kız kardeşi Hz. Aişe (ra) onun adına birçok köle azad etti.
Kaynak: Muvatta, Itk 14, (2, 779)
Hadis No : 4163
Ravi: İbnu Ömer
Tanım: Resulullah (sav) buyurdular ki: “Kim malı olan bir köle azad ederse, kölenin malı kendisinin olur, yeter ki efendisi bu hususta bir şart koşmamış olsun.”
Kaynak: Ebu Davud, Itk 11, (3962); İbnu Mace, Itk 8, (2629)
Hadis No : 4164
Ravi: Rebia İbnu Ebi Abdirrahman
Tanım: Zübeyr İbnul Avvam (ra) bir köle satın aldı ve onu azad etti. Bu kölenin, hür bir kadından oğulları vardı. Hz. Zübeyr: “Oğulları benim mevalimdir” dedi. Annesinin efendileri: “Hayır, onlar bizim mevalimizdir” dediler. Bunun üzerine davaları Hz. Osman (ra)’a intikal etti. O, vela’nın Hz. Zübeyr’e ait olduğuna hükmetti.
Kaynak: Muvatta, Itk 21, (2, 782)
Hadis No : 4165
Ravi: Aişe
Tanım: Resulullah (sav)’a “Hangi köleyi azad etmek efdaldir?” diye sorulmuştu. “Fiyatça yüksek olanı ve efendisinin nazarında en nefis olanıdır!” cevabını verdi.
Kaynak: Muvatta, Itk 15, (2, 779); Buhari, Itk 2; Müslim, İman 136 (84)
