Gönlünü Kirletme

Ey iman edenler! Zannın çoğundan kaçının. Zira zannın bir kısmı günahtır.
(Hucurât sûresi, 12)

Dinimiz gönlümüzün deryasında duygu dalgalarını kontrol edemeyeceğimizi onun ahengine dikkat ederek davranmamız gerektiğini öğretiyor bize. Başıboş bırakmıyor Rabbim aciz kullarını. Gönül ikliminde tertemiz çiçekler açması için bulutların berrak, güneşin parlak olmalı. Zan net olmayan kesin olmayan hislere denir ki onun gönle zararı çok çabuk görülür.

Zannın ilmi ifade ile tarifi çok kısadır. İhtimal üzerine hüküm vermek. İhtimal üzerine hüküm vermek. İhtimal kesin olmayandır, hüküm ise verilmiş karar. Net olmayana netlik adil değildir.

Eğer yeryüzünde bulunanların çoğuna uyacak olursan, onlar seni Allah yolundan saptırırlar. Çünkü onlar yalnız zanlarına göre hareket eder ve sadece asılsız tahminlerle yalan söylerler .
(En’am suresi, 116)

Hilkaten insan zanla hareket etmeye meyilli olsa gerek zira ayeti kerimede çoğuna uyacak olursan ifadesi var. Genel olarak araştırıp netleştirmeden zanla hareket ediliyor. Sansasyonel olarak önümüze sunulan her veri bizim için bilgi ve belge niteliğinde. Ne var arkasında diye bakma zahmetine katlanmadan direkt kabul ediyoruz.

Malzeme ve materyal tamam, teknik ve teknolojik imkanlar çok iyi, montaj dublaj basit işler, birini batırmak ve büyütmek saatlik çaba ile çok kolay. Zannın boyut bulmuş vaktindeyiz. Uyarı çok açık oysa, Çünkü onlar yalnız zanlarına göre hareket eder ve sadece asılsız tahminlerle yalan söylerler.

Peygamber Efendimiz ( sallallahu aleyhi ve sellem) ;

“Suizan etmeyin. Suizan, yanlış karar vermeye sebep olur. İnsanların gizli şeylerini araştırmayın, kusurlarını görmeyin, münakaşa, haset ve düşmanlık etmeyin, birbirinizi kardeş gibi sevin, çekiştirmeyin. Müslüman Müslümanın kardeşidir, ona zulmetmez, yardım eder. Onu, kendinden aşağı görmez.”
(Buhari, Müslim)

Tanıdığın birinin bir haberini alıyorsun, kimden yine tanıdığın başka birinden. Üçünüz de birbirinizi tanıyorsunuz, o diğerinin üzgün olduğunu söylüyor. Sizde buna üzüldüğünüzü söylüyorsunuz ve otomatik sistem çalışmaya başlıyor, o üzüntüye bin çeşit sebep bulup kafanızda renkten renge dönüştürüyorsunuz. Nihayet en yoğun olanda karar kılıp ondandır diyorsunuz. Bu işlemin adı zan. Gönül atmosferinizde gezinen kara bulutlar, o işleyiş için harcadığınız zaman. İçinizde oluşan his bulanıklığı ve neticede vardığınız nokta hepsi ayette bahsi geçen ve men edildiğimiz zanla hareket etme hali.

Nasıl koruna biliriz. Nelere dikkat etmeliyiz, bunun ölçüsü nedir incelemek bakmak gerekir. Ruhumuz ipek kağıt gibi çok ince kırışıklıklar bile iz bırakır derin derin. Onu korumak huzuru ve ahengi korumaktır. Denge ve devamlılık ruhun dinginliğindedir. Bu nedenle hakkında ayet-i kerime ile men bulunan bir konuda fikir yürütmek yerine ateşten kaçınır gibi titiz ve dikkatli olunmalı. Bunun şakası yok, zan tehlikeli ve yakıcı. Yumuşatacak hoş gösterecek bir kapısı yok.

Zandan sakının. Çünkü zan, sözlerin en yalan olanıdır.
(Buhârî)

Demek ki düşünmek bir sonrasında söze dökülüyor ve net olmadığı için yalan oluyor. Aslında sadece bir his ve düşünceydi, dile dökülünce doğruluğu ispatlanmamış olduğu için kesin yalan olarak hüküm verildi.
Ayar çok ince tartı çok hassas, bilmediğine hüküm verme, doğrulamadığını dile getirme, dilinde kendinde yanarsın.

Zanla hareket etmek yanlışa yalana götüren kestirme bir yoldur. Düşüncen halini etkiler, Halin tavrını ve itibarını. Ölçülü olmak bu denenle önemlidir.

Gıybet, yalan, dedikodu, nemime, iftira gibi kötü ahlakın içinde anlatılan ruhu hasta eden tüm günahlar gibi zanda haram ve tehlikeli. Güzel ahlak için gösterilmesi gereken çabanın zahmetin elde edilen nimete bakıldığında ne kadar hafif kaldığını görmemek imkansız.

Kirlenen gönül sayfamız ve onun sayısı da sınırlı her gün yeni sayfalara başlama lüksümüz yok. Kirlenen sayfalar, dokunmadığımız temiz kısmın da rengini bozuyor. Zaman içerisinde boş sayfalarınızda yavaş yavaş yazılmış karalanmış kirlenmiş sayfaların rengini alıyor.

Zan kişinin kendi duru ve temiz dokusunu sadece cahilliğinden kirletmesidir. Zan birbirimiz için üretilen ve arkalarımızdan yapılan atışmaların geyiklerin basit ve eğlencelik malzemesi değil, kalıcı ziyandır.

Hükmünü cezasını sonucunu bilse kişi bunu yapamaz. Kendi iç iklimine şekil verir çizgiler koyar ve duruluğunu korumaya alır. O gölü kirlettiğinde içinin hızla kirleneceğini bilir ve bundan imtina eder.

Her şeyin oyun ve eğlence olduğu günümüzde ruhun desenine leke sürecek konulara hassasiyet göstermek gerektiğini birbirimize hatırlatmalıyız. Sana bakarken içimden geçenlerin senin olduğundan çok bana zararı olduğunu bana bir şekilde göstermeliyi. Bunun için bana yardım et bende sana demeliyiz dostlarımıza ve sonra tanıdıklarımıza ve hiç tanımadıklarımız için zandan korunmanın önünü açabiliriz.

Bir şehrin insanına net bir hükümle oralılar şöyle demek. Bir takımın taraftarına, bir burcun, bir cinsin, bir mesleğin, bir işin ehline erbabına kesin hükümle öyledir demeler zan artı hükümdür. Bunlar bizim ruhumuzun sağlıklı salınımını engeller. Ruhumuz desen ve ahenginden hasar alır ve o noktadan sonra denge ve ışığında hata vermeye başlar.

Hasılı kendi iç huzurumuz ve mutluluğumuz için kimse hakkında ister tanıyalım ister tanımayalım net olmayan hiç bir habere ve hisse meydan vermeyelim. Zan eşittir yalan, yalan eşittir haram, haram eşittir ziyan, ölçüsünü içimize nakşedelim.

Zanla hareketi pis suyla yıkanmak ve yıkamak, içmek ve beslenmek gibi düşünelim, suyu kullamak doğal ve gerekli bir eylem ancak temiz olursa faydalı pis olursa zararlıdır. Zan da aslında basit bir his gibi görünse de aslında pis su gibi sinsi ve zararlıdır. Direkt ruha, gönle, hisse, tavra, ömre, ahirete…

Sosyal yaşamda bu ölçülere dikkat edebilen düzen ve dengesini sağladığı gibi diğer insanlarında dengeleri için ayar olacaktır. Bu zor meselede Rabbimden yardım ve muhafaza diliyorum hepimize….